5.06 do 21.06.04, łącznie 16 dni, kurs 1€ = 11.2 MP (Meksykańskie Peso)

zwiedzanie – półwysep Jukatan to przede wszystkim ruiny miast–świątyń pozostawionych nam w spadku przez m.in. plemiona Majów i Tolteków. Warto zaplanować, aby w naszym programie oglądanie ruin odbywało się w niedziele, gdyż wtedy wstępy są bezpłatne. Zwiedziłem Tulum - jedyny kompleks Majów położony nad wybrzeżem, w dodatku zamieszkany podczas przyjazdu Hiszpanów, także najwierniej oddawał ilustrację tego, jak żyli tu Indianie przed „białymi”.

Chichen Itza – najlepiej odrestaurowany kompleks, z największym w Meksyku boiskiem do gry w piłkę (135 m długości, jugo de pelota), gdzie kapitan i prawdopodobnie pozostali gracze drużyny przegranej tracili życie w ofierze. Burzliwą historię przetrwał też El Castillo – kalendarz Majów uformowany w kamieniu, w postaci dużej, bardzo stromej piramidy (możliwa wspinaczka). Będziemy mieć szczęście jeśli odwiedzimy kompleks w równonoc (21 marzec lub wrzesień), gdyż wtedy właśnie światło słoneczne i cień schodów piramidy po jej północnej stronie tworzy niesamowity układ trójkątów (widowisko trwa 3 godziny i 22 minuty). Jeśli nie trafimy na równonoc, to można zostać na wieczorne przedstawienie „światło i dźwięk” (3 €). Niestety po jego zakończeniu nie jeździ już żaden publiczny środek transportu. Dlatego dobrą opcją jest spędzić noc koło ruin, za nieduże pieniądze można to zrobić w namiocie lub hamaku. Znajdują się tu również schowki na bagaż, czego brak w Tulum. W Uxmal, podobnie jak w innych miejscach, olbrzymie budowle były wznoszone bez użycia narzędzi metalowych, koła i zwierząt do transportu materiałów budowlanych. Architektura, rzeźba i wiedza astronomiczna Indian robią wielkie wrażenie. Poza biletem wstępu, pobiera się zwykle dodatkową opłatę za kamerę video (3 €).

Pora też na relaks na plaży, kąpiel w ciepłym morzu, nocne rozrywkowe życie itp. Ja w tym celu wybrałem miejscowość Playa del Carmen (uniknąłem komercyjnego Cancun). Półwysep Jukatan położony jest na największym podwodnym systemie jaskiń na świecie, zwanych cenotes. Aby je lepiej poznać, postanowiłem w nich zanurkować. Także z jedną z licznych agencji pojechałem do popularnych jaskiń Dos Ojos (koło miejscowości Xpu-ha, pomiędzy Tulum i Playa del Carmen), gdzie czekały mnie 2 nurkowania po 45 minut każde, o długości około 350 m, głębokość do 8 m. To było również unikalne doświadczenie: ekstremalnie czysta słodka woda sprawia wrażenie jakbym frunął w powietrzu, a nie płynął - przedzierając się z latarką między stalaktytami, stalagmitami i ciasnymi korytarzami. Miejscami prześwitujące słońce kreowało fantastyczną gamę kolorów, a czasami wymieszanie prądów słodkiej i słonej wody tworzyło efekt wibrującego rozmazanego obrazu (coś jak fale gorącego powietrza unoszącego się znad ziemi). W Belize i na Jukatanie odwiedziłem miejsca mocno skomercjalizowane, było drogo, lecz wszystko to warte swojej ceny - rewelacja!

Górzysty stan Chiapas bardzo mi się spodobał. Ogromny teren ruin Palenque – pozostałościach świątyń zbudowanych na skraju dżungli, potrafi skonsumować nam kilka dni na zobaczenie ponad kilkuset budowli (spora część jeszcze i tak nie jest odkopana). Jeśli skupimy się jednak na najważniejszych, najlepiej zachowanych i odrestaurowanych świątyniach, nawet 4 godziny może nam wystarczyć. Nie musimy też wracać do głównego wyjścia skąd odjeżdżają minibusy – proponuję krótki spacer przez dżunglę, ścieżką w dół kończącą się koło muzeum przy głównej drodze, gdzie zatrzymamy przewoźnika do miasta. Z Palenque popularny jest wyjazd do Agua Azul, gdzie można rozkoszować się kąpielą.

W okolicach San Cristobal de las Casas na początek wpłynąłem łódką do Kanionu Sumidero, z jego 800-metrowymi skalnymi pionowymi ścianami oraz interesującymi formami jaskiń. Ciekawie było podpatrywać faunę m.in. ptactwo, małpy i potężne aligatory. Nie przeraźmy się jednak, gdy miejscami zobaczymy rzekę pełną plastikowych butelek, to brak lokalnego uświadomienia ekologicznego. Najtańszy sposób zwiedzenia kanionu to pojechać na własną rękę do Chiapa de Corzo na przystań i kupić bilet bezpośrednio u organizatora, który wypływa jak zbierze się komplet pasażerów.

Później odwiedzałem okoliczne wioski Indian Tzotzil i w jednej z nich zwiedzałem kolejny, wydawałoby się niepozorny kościół. Jednak ten w San Juan Chamula okazał się najciekawszym kościołem katolickim, jaki kiedykolwiek w życiu widziałem. I nie chodzi mi tu o jego architekturę, lecz o atmosferę jaka panuje wewnątrz. Jak tylko przekroczyłem próg budynku (niestety bilet do nabycia w pobliskim biurze miejskim), to mnie po prostu zatkało - zobaczyłem i poczułem zapach tysięcy świec, porozpalanych nie tylko przy licznych kapliczkach, ale również na posadzce, która jest wyłożona zasuszoną trawą i sosnowymi igłami! A wieśniacy siedzieli na niej (brak ławek), klęczeli lub stali, żarliwie się przy tym modląc półgłosem. Śpiewali, grali na instrumentach, pili alkohol (vol 80%), coca - colę („bekanie” powoduje wyjście demonów z ciała), spluwali itp. Siedziałem wród nich przez 1.5 godziny nie mogąc się napatrzyć i wbrew pozorom, w tym kościele było czuć mocną wiarę tych prostych ludzi. Nie wolno zapomnieć, że panuje tu absolutny zakaz robienia zdjęć miejscowym Indianom. Niedaleki Zinacantan posiada również kościół, lecz kiedy tam przybyłem, nie było w nim żywej duszy, także nie zrobił na mnie żadnego wrażenia (pewnie byłoby inaczej podczas jakieś uroczystości).

Bardzo polubiłem atmosferę górskiego miasteczka San Cristobal, gdzie przebywa wielu ulicznych muzyków i artystów. Na miejskich straganach można zauważyć popularną zamaskowaną podobiznę Komendanta Marcosa, przywódcy Zapatistów, którzy w latach 90-tych aktywnie walczyli tutaj o lepsze prawa Indian.

W Oaxaca zwiedzałem ciekawe ruiny Zapoteków - Monte Alban. Tym razem ominąłem bramki z biletami i obszedłem cały kompleks z prawej strony za straganami i już z daleka od ludzi przeszedłem pod płotem, a na terenie kompleksu wyszedłem z lasku i wmieszałem się w tłum.

Bardzo polecam wycieczkę do Hierve del Agua. autobus z miejskiego terminalu Oaxaca odjeżdża rano, tylko jeden dziennie. Już za sam wjazd do wioski pobiera się w autobusie niczym nie uzasadnioną złodziejską opłatę (0.9 €). Parę kilometrów dalej tuż przed wsią autobus zatrzymuje się i będzie czekał kilka godzin do odjazdu. Stąd idziemy w kierunku wioski ścieżką w lewo w dół i tu czeka nas ponowna opłata, tym razem wstęp do kąpielisk (0.9 €). Można bramki ominąć idąc ścieżką górną prosto do wioski i dopiero tam skręcić w lewo, do kąpielisk trafimy bez problemów. Na terenie Hierve del Agua znajdują się białe wapienne skały, bujna zielona roślinność oraz niebieskie oczka wodne na górze klifów. Na początek polecam przespacerować się w dół klifu, a następnie zrobić pętlę i wrócić do baseników z drugiej strony (1 godzina). Można też się wspiąć na jakiś pobliski wyższy punkt okolicy i podziwiać ten cudowny teren z góry. Później czekając na odjazd autobusu możemy zażyć orzeźwiającej kąpieli, a przed wyjazdem jeszcze posilić się w pobliskich restauracyjkach.

W drodze powrotnej poprośmy kierowcę, aby wysadził nas w Milta (kamienne mozaiki) lub/i w Tule, gdzie znajduje się najszersze drzewo Ameryk (obwód 58 m, średnica 14 m, wiek ponad 200 lat), ubiegające się o miano największej pojedynczej biomasy na świecie. Ekspozycja drzewa raczej nas nie zachwyci – rośnie na podwórzu kościoła, w środku miasteczka, otoczone płotem i asfaltem. Można je jednak oglądać, a nawet sfotografować, zza płotu.

Następnie wizyta w największej metropolii świata, liczącym ok. 30 milionów mieszkańców mieście Meksyk. Odebrałem swoją studencką wizę do Australii i ruszyłem w tą miejską dżunglę, gdzie spore wrażenie wywarło na mnie m.in. muzeum antropologiczne. Oczywiście na głównym placu Zocalo zawsze jest tłum, ciekawa jest także katedra oraz pobliskie ruiny Templo Mayor.

3 dni spędziłem w odwiedzinach u koleżanki z Polski, w pobliskiej Pachuca. Odebrałem tutaj swoją paczkę z zimowymi ubraniami i namiotem, którą sam przesłałem z Wenezueli, no i plecak znowu był ciężki. Stara odzież zaczynała się już przecierać, wyrzuciłem ją i kupiłem nową. Dnia następnego z Agnieszką, jej mężem Enrique i dzieckiem pojechaliśmy do ciekawego, największego meksykańskiego imperium z czasów pre hiszpańskich – ruiny Teotihuacan. Znajduje się tu Piramida Słońca, trzecia największa piramida na świecie (za egipskimi). Warto wspiąć się jej 248 stopniami na sam szczyt, a równie imponujący widok zobaczymy również z pobliskiej Piramidy Księżyca.

Szkoda, że obecnie to już tylko muzeum Indian. Hiszpański podbój (1519 – 21) zniszczył Imperium Azteków, narzucił nową religię, zdeklasował lokalnych do obywateli drugiej klasy lub niewolników. Herman Cortes miał ułatwione zadanie, gdyż według kalendarza Azteków, właśnie w 1519 roku miał przybyć ze wschodu ich bóg-król Quetzalcoatl.

Wybrałem się także na „dziką północ”, gdzie moim głównym celem był przejazd malowniczą trasą kolejową Barranca del Cobre. Ta licząca 655 km droga prowadzi przez odludne górzyste tereny, posiada aż 39 mostów i 86 tuneli. W okolicy znajduje się ponad 20 kanionów (wyrzeźbionych przez 6 rzek), a kulminacyjnym punktem programu jest widok na największy z nich – Barranca del Cobre (pociąg zatrzymuje się na 20 minut w miejscowości Divisadero, gdzie znajduje się punkt widokowy). Zgadzam się z opinią, że to jedna z najpiękniejszych tras kolejowych na świecie. Ja tą trasę rozłożyłem na 2 dni, zatrzymując się w połowie drogi w Creel. Jest to ciekawa okolica na treking. W pobliskim Complejo Ecoturistico Arareko, gdzie za wejście należy zapłacić 1.3 €, można podziwiać wiele ciekawych formacji skalnych, a także zobaczyć jaskinie, w których Indianie Tarahumara nadal mieszkają. Jeśli chcemy ominąć bramę parku, idąc drogą z Creel na południe, skręćmy w lewo na cmentarz, a tuż za nim zacznijmy już na wyczucie wspinać się na skały. Na górze szybko zorientujemy się w terenie i nie będzie problemu z powrotem do wioski, do wyboru będziemy mieli różne improwizacyjne drogi. Z Creel kilka razy w tygodniu kursują również autobusy, które jadą do trudno dostępnych odległych części głównego kanionu (Barranca).

miejscowość	obiekt	cena w MP	€/ 1os	czas	ocena	uwagi
Playa del Carmen	cenotes Dos Ojos, nurkowanie w jaskiniach	1120 MP	€100.0	dzień	super	BP - sprzęt, jedzenie, transport, 2 nurkowania
Tulum	ruiny Tulum	38 MP	€3.4	2 h	ok	opłata za kamerę video
Chichen Itza	ruiny Chichen Itza	88 MP	€7.9	4 h	warto	opłata za kamerę video
Uxmal	ruiny Uxmal	88 MP	€7.9	2 h	ok
Palenque	ruiny Palenque	48 MP	€4.3	4 h	warto
okolice San Cristobal de Las Casas	kanion Sumidero z Chiapa de Corzo	90 MP/ os	€8.0	3 h	warto	BP - przewodnik, rejs motorówka, aligatory, małpy
	kościół Zapoteków w San Juan Chamula	10 MP	€0.9	1 h	warto	ciekawie, tłumy wewnątrz
	kościoły i muzeum w Zinacautan	10 MP	€0.9	1 h	słabe	kościół bez ludzi
okolice Oaxaca	ruiny Mt. Alban	<38 MP>	-	2 h	ok	przeszedłem pod płotem
	Hierve el Agua	2x 10 MP	€1.8	4 h	warto	opłata za wejście do wioski oraz za wejście do parku
	El Tule	<3 MP>	-	15 min	słabe	najszersze drzewo Ameryk, można oglądać zza płotu
Mexico City i okolice	ruiny Teotihuacan	38 MP	€3.4	3 h	warto	potężna Piramida Słońca
	muzeum antropologiczne	38 MP	€3.4	3 h	warto	ciekawa ekspozycja
Creel	Park Complejo Ecoturistico Arareko	<15 MP>	-	dzień	ok	przeszedłem przez skały obok bramy
			€141.9

noclegi – ceny w Meksyku i Belize są nieporównywalnie wyższe niż w pozostałej części Ameryki Środkowej. W Tulum spałem na dziko pod ruinami, ale jak później wyczytałem, blisko kompleksu znajduje się dużo nadmorskich cabañas (z możliwością rozwieszenia hamaku), popularnych wśród budżetowych podróżników.

miasto	hotel i adres	N	nocleg	cena za noc	€/ 1os	oc	uwagi
Playa de l Carmen	Cabanas La Ruina, Calle 2 k/plazy	1	swój hamak, na dziedzińcu	50 MP	€4.5	5	darmowa przechowalnia można pożyczyć hamak
Merida	hostel o nazwie hostal, calle 57, no 495, pomiędzy calle 58 i 60	1	dormitorium	50 MP	€4.5	6	kuchnia, darmowa przechowalnia, pralnia
San Cristobal	hostal Las Camellos, Real de Guadelupe 110	2	dormitorium 4os	40 MP	€3.6	7	kuchnia, darmowa przechowalnia
Oaxaca	hostal Santa Isabel, LP, calle Mier y Teran 103, 4 kwadry na zach od Zocalo	1	dormitorium	50 MP	€4.5	6	płatna przechowalnia, kuchnia
Creel	Casa Margerita, na płn - wsch rogu Plaza, LP	1	dormitorium	80 MP	€7.1	7	w cenie wliczone dobry obiad i śniadanie
	na dziko	1	hamak
	w transporcie	6	autobusy
	u znajomej	3	mieszkanie
		16			€27.8(6)

transport – również transport jest znacznie droższy, niż ten do którego przyzwyczaiła nas wcześniej Ameryka Środkowa. Na szczęście coś za coś, czyli płacimy za znacznie wyższy komfort podróży. Na dłuższych odcinkach jeżdżą tylko ekskluzywne autokary II lub I klasy, z klimatyzacją i toaletą (na niektórych trasach jeżdżą tylko klasy I). Wysoka jakość dróg sprawia, że możemy spory odcinek drogi przejechać nocą, częściowo rekompensując tym samym koszt zaoszczędzonego noclegu.

Monopol na transport z Oaxaca do ruin Monte Alban posiada firma z hotelu Rivera del Angel, calle Mina 518, 15 minut spaceru z Zocalo. Powrotny bilet obowiązuje tylko na odjazd busem dokładnie 2.5 godziny po przyjeździe, a jeżeli chcemy pozostać dłużej lub krócej, to możemy załapać się innym busem (odjeżdżają co pół godziny), jeśli będą wolne miejsca i dopłacimy ekstra.

Symbolem miasta Meksyk są biało-zielone taksówki „VW garbus”. Do metra oficjalnie nie można wchodzić z dużym plecakiem ze względu na przeludnienie, jak i złodziejską mafię (jest to 3 najbardziej uczęszczane metro na świecie, po Moskwie i Tokio). Mnie na szczęście nikt nie zawrócił, z tym, że wczesnym rankiem taka podróż jest dużo łatwiejsza. Jeszcze jedna uwaga – najtańszy bezpośredni bilet z miasta Meksyk do Monterry kosztował 54 €, a jadąc z przesiadką i kupując bilety osobno np. Meksyk – Pachuca – Monterry, to wydatek 42 €! Pewnie można tak zaoszczędzić też na innych dalszych drogich przewozach między głównymi miastami.

Pociąg Ferrocarril Chihuahua al Pacifico (znany jako Barranca del Cobre) klasy ekonomicznej pomiędzy Chihuaha i Los Mochis odjeżdża codziennie o 7 rano w obu kierunkach (godzinę wcześniej dwukrotnie droższy, lecz szybszy primera class). Ze względu na światło dzienne i możliwość oglądania cudownych widoków proponuję jechać z Los Mochis na północny-wschód, aniżeli w kierunku przeciwnym. Ja jechałem odwrotnie i cudowne krajobrazy oglądałem już przy bardzo słabym świetle kończącego się dnia. Także w tym kierunku może warto wziąć droższy wcześniejszy pociąg, ale za to zobaczyć najciekawsze widoki pomiędzy Creel i Loreto jeszcze za dnia. Ze względu na brak miejscówek, lepiej wsiąść do pociągu jak najszybciej i zająć miejsce przy oknie po stronie południowej (lepsza panorama), czyli po prawej jadąc w kierunku Chihuaha. Jeżeli nam się to nie uda, to nic nie szkodzi, bo można stać w przejściu między wagonami i obserwować krajobraz. Do zdjęć jest to i tak najlepszy punkt, gdyż tylko w przejściu nie ma szyb. Na pewno lepiej rozłożyć sobie podróż na minimum 2 przejazdy i odpocząć w jednej z wiosek, przy czym Creel nadaje się do tego znakomicie. Zresztą pomiędzy Creel i Chihuaha jeżdżą też autobusy, które kursują kilka razy dziennie (pociąg tylko raz).

dzień	trasa	transport	cena w MP	€/ 1os	czas	km
145	Santa Elena - Chetumal	autobus	8 MP	€0.7	20 min	10
145	Chetumal - Playa del Carmen	autobus AC	116 MP	€10.4	5 h	315
146	Playa del Carmen - jaskinie Dos Ojos + powrót	minibus	koszt w "zwiedzaniu"		2x 30min	2x 32
146	Playa del Carmen - Tulum	autobus, AC	20 MP	€1.8	1 h	63
146	Tulum - ruiny + powrót	pieszo	-	-	2x 1 h	2x 5
147	Tulum - Valladolid	autobus	45 MP	€4.0	2 h	106
147	Valladolid - Chichen Itza	autobus AC	17 MP	€1.5	1 h	40
147	Chichen Itza - Merida	autobus AC	49 MP	€4.3	2.5 h	116
148	Merida - Uxmal - Merida	autobus AC	2x 30 MP	€5.4	2x 1h15min	2x 80
148	Merida - Palenque	autobus nocny, I kl, AC	274 MP	€24.5	8 h	545
149	Palenque - ruiny + powrót	2x minibus	2x 7 MP	€1.3	2x 15 min	2x 7
149	Palenque - San Cristobal	autobus AC, wc	70 MP	€6.3	5.5 h	190
150	San Cristobal - Chiapa de Corzo (Kanion Sumidero)	autobus AC	20 MP	€1.8	1.5 h	70
150	Chiapa de Corzo - port	pieszo	-	-	30 min	3
150	port - Kanion Sumidero - tama + powrót	motorówka	koszt w "zwiedzaniu"		1.5 h + 1 h	35 + 35
150	Chiapa de Corzo - droga główna	minibus	3 MP	€0.3	5 min	3
150	Chiapa de Corzo - San Cristobal	minibus	15 MP	€1.3	1.5 h	60
151	San Cristobal - San Juan Chamula	minibus	7 MP	€0.6	25 min	10
151	San Juan Chamula - Zinacautan	minibus + pieszo	7 MP	€0.6	5min+40min	3 + 4
151	Zinacautan - San Cristobal	minibus	8 MP	€0.7	25 min	11
151	San Cristobal de las Casas - Oaxaca	autobus nocny, I kl, AC, wc	291 MP	€26.0	12 h	625
152	Oaxaca - Mt.Alban + powrót	autobus	24 MP	€2.1	2x 30 min	2x 8
153	Oaxaca - Hierve del Agua	autobus	30 MP	€2.7	2h 15min	74
153	Hierve del Agua - El Tule	autobus	30 MP	€2.7	1.5 h	64
153	El Tule - Oaxaca	autobus	4 MP	€0.4	30 min	10
153	Oaxaca - Mexico City	autobus nocny	245 MP	€21.9	6 h	440
154	Mexico - Pachuca	autobus	42 MP	€3.8	1.5 h	80
155	Pachuca - San Martin de las Piramidas ( Teotihuacan ) + powrót	auto znajomych	-	-	2x 1 h	2x 65
157	Pachuca - Mexico + powrót	autobus AC	2x 42 MP	€7.5	2x 1.5 h	2x 80
157	Pachuca - Monterry	autobus nocny, AC,wc	434 MP	€38.9	14.5 h	854
158	Monterry - Chihuahua	autobus nocny, I kl, AC, wc	520 MP	€46.4	12 h	783
159	Chihuahua - Creel (pociąg Barranca del Cobre)	pociąg II kl, AC	250 MP	€22.3	7 h	296
160	Creel - Los Mochis	pociąg II kl, AC	302 MP	€27.0	12.5 h	357
161	Los Mochis - Nogales (granica z Arizoną, USA)	autobus nocny	280 MP	€25.0	12 h	765
161	Nogales pks - granica	autobus	4 MP	€0.4	5 min
	transport miejski	autobusy, metro, taxi	108 MP	€9.6	-	-
				€302.2		6521

powrót na początek strony